Bevegelsen til vatnet forklarer høge lusenivå i Sognefjorden

Lakselus vert transportert rundt i fjordane med straumen før dei set seg på fisk. Lusa bruker nokre dagar på å bli moden nok til å setje seg på fisk. På denne tida kan lusa drive fleire titals kilometer med straumen.

I vår oppdaga vi unormalt høge mengder lus på vill laksesmolt som svømte mot havet gjennom Sognefjorden. Dette til trass for at anlegga  rundt ikkje slapp ut meir lus enn i tidlegare år. Lusenivået på den ville fisken var så høgt at det minska fisken sin sjanse for å overleve (les meir).

Sidan lakseluslarvar er små og ikkje har moglegheit til å svømme imot straumen, har dei ingen anna moglegheit enn å følge vassmassane medan dei leiter etter ein fisk å setje seg på. Under den langvarige episoden med straum retta inn fjorden frå 20. mai til 5. juni (Figur 1) vart lakselus transportert med straumen, slik at det vart ei oppkonsentrering av lakselus innover fjorden frå munningen. Den vassborne transporten av lus viser tydeleg i resultata frå lakselusmodellen til Havforskingsinstituttet.

Figur 1: Straum frå ytre del av Sognefjorden berekna med straummodellen NorKyst800 i perioden 10. mai til 8. juni 2017. Blå linje viser timesverdiar, medan oransje linje viser døgnmiddel. Raud vertikal linje viser skilje mellom smoltbur-periode 1 og 2. Positive verdiar er straum inn fjorden, og likeeins viser negative verdiar straum ut fjorden.

I animasjonen under kan vi sjå korleis modellen viser høg konsentrasjon av lakselus (gul farge) som vert transportert innover Sognefjorden med straumen. Siden det er få oppdrettsanlegg innover Sognefjorden stammar lakselusa vi finn der inne frå anlegg utanfor fjordmunningen i Gulen og Solund.


 

Figur 2: Lusekonsentrasjon på Vestlandet i perioden 20. mai til 11. juni. Gul farge viser område med mykje lus.

Det høge lusenivået vart bekrefta av fisk som var plassert i smoltbur for å overvake lusenivået (Figur 3). Smoltbura stod ute i fjorden frå 10. – 24. Mai (Periode 1), og med ny fisk frå 24. mai til 8. juni (Periode 2). Frå periode 1 til periode 2 hadde lusenivået i fjorden auka, og dei høgaste lusenivåa vart i periode 2 funne i smoltbura som sto innerst i fjorden, omlag ved Ortnevik.

Figur 3: Antal lus på fisk i smoltbur frå 10. – 24. mai (periode 1- øverst) og 24. mai – 8. juni (periode 2- nedst). Grøn farge viser mindre einn 1 lus per fisk, gult farge er 1 til 10 lus per fisk og raudt er over 10 lus per fisk. Storleiken på sirklane aukar med aukande lusemengde.