Følger makrellbestanden over 3.000.000 kvadratkilometer

Makrell- og økosystemtoktet i Norskehavet er eit samarbeid mellom Island, Grønland, Færøyane og Norge. Fem skip trålar etter sild, kolmule og viktigast av alt, makrellen. Det overordna formålet er å anslå størrelsen på bestandane, slik at havforskarane kan gi råd om kor mykje det er berekraftig å fiske. Tråltoktet har tiårsjubileum i år. 

 

– I løpet av tiårsperioden ser vi at norsk vårgytande sild har gått noko tilbake, kolmule har gått opp og ned, mens makrellbestanden har eksplodert i både mengde og utbreiing. Makrellen finn du no frå Afrika i sør til Svalbard i Nord, fortel toktleiar Leif Nøttestad.

 

(Sjå også: video der Nøttestad forklarar formålet med toktet.)

Han forklarar at det ikkje først og fremst er havtemperatur makrellen følger, men mat.

 

– Med ein stor bestand, søker makrellen stadig nye beiteområde. Han føretrekk raudåte, men har brei diett. Dette gjer han veldig robust, seier Nøttestad.

 

Overvakinga må halde tritt. Dei fem båtane skal tråle på mellom 300 og 400 forhandsbestemte punkt i Nordaustatlanteren. Alle brukar dei ein identisk MULTPELT-trål som er spesialdesigna for formålet. Norge deltar med dei innleigde fiskebåtane «Kings Bay» og «Vendla».

Kolmule- og sildestimane kan forskarane sjå på ekkolodd. Dei akustiske bilda brukar dei for å anslå mengda fisk. Trålfangsten blir brukt for å dele fisken inn i vekt og årsklasse. Akustiske undersøkingar nyttar ikkje for makrellen. Om sommaren går han ikkje i tette stimar, men spreiar seg ut på jakt etter livretten, raudåte. 

 

– Sommaren er med andre ord ei dårleg tid å fiske etter makrellen, men ei god tid å forske på han. Trålhala våre gir representative prøver, forklarar Nøttestad.

 

For å anslå kor mange tonn makrell som svømmer i havet, er det altså trålen som er hovudreiskap. Forskarane trålar i overflata, ned til 35 meters djup. I dette laget er det lys, varme og stabilisering av vannmassane. Her samlar maten seg, og det veit makrellen.

Like før årets tokt går i gang, testar «Kings Bay» at utstyret verkar som det skal i Bjørnefjorden. Ein spent Leif Nøttestad held oppsyn med første trålhal.

 

– Vi trur 2014-makrellen er ein knallsterk årsklasse. Den er no gytefisk, og kjem dermed for første gong inn i det vi målar, nemleg gytebestanden. Eg gler meg til å sjå kva utslag årsklassen vil gjere for bestanden, forklarar han.

 

Makrell- og økosystemtoktet held på i ein månad, fram til 6 august. Sjå status- og stemningsrapportar frå «Vendla» og «Kings Bay» på Havforskingsinstituttet si Facebook-side.