Skal finne ut om fiskelarvar blir forstyrra av vindkraft-støy

Fisk på larvestadiet kan symja eller driva med havstraumane langt av garde frå gytestaden til der dei veks opp. Dei små larvane orienterer seg blant anna etter lyd, lukt og elektromagnetiske signal.

Om dei blir forstyrra på denne farefulle ferda, kan det påverka kor dei hamnar – og dermed sjansane dei har til å overleva.

– Viss dei har uflaks kan dei enda opp ein stad der det er lite mat og mange rovdyr, seier postdoktor Alessandro Cresci ved Havforskingsinstituttet (HI).

Laga bråk i fjorden

Saman med kollega Howard Browman på HI sin forskingsstasjon på Austevoll leier Cresci dei unike studiane av om støyen frå vindturbinar kan ha ein slik effekt. Våren og sommaren 2021 tok forskarane med seg 120 torskelarvar og diverse høgteknologisk utstyr på feltforsøk i Bjørnafjorden.

Larvane blei sett ut i spesialdesigna drivkammer, der dei fekk driva fritt i sitt naturlege miljø. Sensorar i kammera registrerte åtferda til dei millimeterstore larvane. Så sette forskarane ut spesielle «høgtalarar» som gjenskapa den lågfrekvente støyen frå vindturbinar i drift.

Målet til forskarane er å sjå om det er nokon forskjell i åtferda til larvane med og utan denne støyen.

– Det er to aspekt ved åtferda vi ser spesielt på. Det eine er om larvane endrar symjeretning; blir dei tiltrekte av lyden, eller svømmer dei bort frå den? Det andre er om støyen gjer at dei endrar fart og akselerasjon, seier Alessandro Cresci.

Vanskeleg å laga realistiske forhold

Cresci og kollegaene hans har tidlegare gjort fleire studiar på åtferda til fiskelarvar under nøye kontrollerte laboratorieforhold. Ein slik forsøksdesign var ikkje eit alternativ for denne studien.

Lydprojektorane som blei brukt i forsøket var spesialbestilt frå Canada. Dette måtte avansert teknologi til for å gjenskapa den konstante, lågfrekvente lyden frå vindturbinar i fjorden.

– Det er utfordrande å studera verknaden av lydar frå vindparkar på fiskelarver, fordi det er umogleg å gjenskapa slike lågfrekvente lydar i laboratoriemiljø. Lydbildet ville aldri matcha det du finn i verkelegheita, seier Cresci.

Årsaka er at lydbølgjer spreier seg mykje lenger i vatn enn i luft. I ein tank ville lyden bli endra og forsterka ved å spretta fram og tilbake mellom veggene.

For å kunna gjenskapa eit realistisk lydbilde i sjøen, måtte forskarane spesialbestilla avanserte lydprojektorar frå Canada. (Sjå meir informasjon i bilda ovanfor.)

Les også: Leppefisk finner veien hjem med innebygd kompass

Registrerte partikkelrørsler

I tillegg til lydprojektor og hydrofon – ein mikrofon til bruk under vatn – hadde forskarane også med seg ein unik partikkelrørslesensor. Den registrerer dei ørsmå rørslene som lydbølgjer skaper i vatnet i tre dimensjonar.

Partikkelrørsle er eit eige aspekt av lyd, ved sidan av lydtrykk (som er det som blir fanga av ein mikrofon eller hydrofon). I motsetning til lydtrykk er partikkelrørsle retningsbestemt.

– Partikkelrørsla er den komponenten av lyd som fisken er mest var for. Det er òg det som gjer at fisken kan vita kor lyden kjem frå, forklarer Cresci.

Neste steg

Forskarane er no i gang med analysar av data dei samla inn under forsøka. Samtidig planlegg dei nye forsøk, denne gongen med hyselarvar. Dei første resultata frå studien blir forventa å bli publiserte i løpet av 2022.

Prosjektet er ein del av ei større satsing ved instituttet på moglege miljøeffektar av havbasert vindkraft, med mål om å støtta kunnskapsbaserte råd til myndigheiter og industri. Her er det framleis mange ubesvarte spørsmål – ikkje minst når det gjeld effektar på dei sårbare tidlege livsstadia til fisk.

Til dømes er turbinar kopla saman med undersjøiske kablar som skaper magnetiske og elektromagnetiske felt. Prosjektet skal òg undersøka mogleg effektar av slike kablar: Tiltrekkjer kablane seg fiskelarver? Endrar dei symjinga til larvane?

– Utviklinga av havvindindustrien er i gang og det skjer raskt. Derfor er det eit stort behov for svar på verknaden av turbinar på marine økosystem, seier Cresci.

Les også: Miljøeffekter fra havvind: Hva vet vi, og hva trenger vi å vite?