Skal finne ut om klimaendringar kan påverke framtidas sjømat

Forsking viser allereie at økosystema i havet er i endring på grunn av eit varmare klima, spesielt i nordområda våre.

Barentshavet er oppvekststaden til mange av våre kommersielt viktigaste fiskeartar. No vil HI-forskarar finne ut korleis klimaendringar kan påverke innhaldet av næringsstoff og miljøgifter i heile næringskjeda – frå planteplankton til sjømaten vi et.

Vil sjå inn i framtida

Høgare temperaturar i Barentshavet gjer at arktiske fiskeslag trekkjer nordover, medan atlantiske artar utvidar leveområdet sitt nordover og austover. Fisken får nye matvanar, og det kan påverke kva sjømaten vi et, inneheld.   

– Også endringar i tilførsel av forureining, lokalt og transportert via havstraumar, kan påverke kor mykje miljøgifter ein finn i fisken, fortel Monica Sanden, prosjektleiar og forskingssjef ved Havforskingsinstituttet.

Forskarane skal òg finne ut om til dømes auka temperaturar og surare hav vil påverke innhaldet av miljøgifter i fisk, og dermed kor sunn og trygg sjømaten vil vere i framtida.

Avanserte modellar skal gje svar

I det nye tverrfaglege prosjektet skal oseanografar, toksikologar og ernæringsforskarar jobbe tett saman.

For å sjå inn i framtida skal dei bruke avanserte økosystemmodellar som HI allereie har laga, og vidareutvikle dei med nye modellar som tek inn miljøgifter.  

– Vi har allereie mykje gode data på nivå av miljøgifter i mange artar i Barentshavet, men vi treng meir, særleg frå organismane nedst i næringskjeda. Difor skal vi ta prøvar av alt frå sediment og plankton til ulike fiskeartar, og analysere dei for både kjende og ukjende miljøgifter, forklarer Sanden.

Resultata går inn i modellane, som skal fungera omtrent som ei vêrmelding. Modellar er viktige verktøy forskarane bruker for å finne ut korleis noko kan utvikle seg i framtida.

Skal sjå nærare på helseeffektar

– Når vi er fornøgde med dei nye modellane, skal klimamodellar byggjast inn, og då kan vi blant anna bruke desse til å seie noko om innhaldet av kvikksølv i torsk eller PCB i makrell om hundre år, seier forskingssjefen.

Ut ifrå det forskarane finn gjennom økosystem-modelleringa, skal dei òg sjå nærare på eventuelle forskjellar på dagens og framtidas sjømat.

– Vi skal gjere forsøk med mus som blir fôra med ulike typar sjømat, og målet er å finne ut om det er forskjellar i helseeffektar, forklarar ho.